Unia Europejska postanowiła zawalczyć o prawa ojców oraz kobiety na rynku pracy. Zgodnie z dyrektywą, którą kraje muszą wdrożyć do sierpnia 2022 roku, każdy z rodziców ma mieć osobno prawo do dwóch miesięcy urlopu rodzicielskiego. Ojciec nie może oddać swojej części matce.
Obecnie polskie mamy na ogół wykorzystują całą część urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Ten pierwszy trwa do 20 tygodni, drugi do 32 tygodni. W praktyce jest to roczny urlop, dzięki któremu można poświęcić czas swojemu nowo narodzonemu dziecku.
W 2015 r. wskaźnik zatrudnienia kobiet (w wieku 20–64 lat) wyniósł 64,3 proc., natomiast mężczyzn – 75,9 proc. Zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn na rynku pracy jest najmocniej odczuwalne w przypadku rodziców i osób, na których spoczywają inne obowiązki opiekuńcze. Z powodu obowiązków opiekuńczych kobiety dużo częściej pracują też w niepełnym wymiarze czasu pracy.
Ma to istotny wpływ na zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć (sięgające w niektórych państwach prawie 30 proc.), które narasta podczas życia zawodowego, skutkując zróżnicowaniem emerytur ze względu na płeć a także wyższym ryzykiem ubóstwa i wykluczenia społecznego wśród kobiet, zwłaszcza w starszym wieku.
Jest to najważniejszy powód, dla którego UE postanowiła wprowadzić nową dyrektywę. Obecnie (zgodnie z polskim Kodeksem pracy) ojcu przysługuje dwutygodniowy urlop, który może wykorzystać do ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia. Urlop ojcowski może być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, nie krótszych niż tydzień.
Jeżeli chodzi o urlop rodzicielski, to zgodnie z art. 5 dyrektywy każdy rodzic powinien uzyskać prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze czterech miesięcy do wykorzystania przed osiągnięciem przez dziecko określonego wieku, maksymalnie ośmiu lat.
Decyzja rodziców czy ustawodawcy?
Oznacza to, że matki nie będą mogły skorzystać z okresu opieki przysługującego ojcom, jak to jest obecnie. Resort pracy skłania się obecnie ku rozwiązaniu, które wydzieli z całości urlopów dla rodziców część wyłącznie dla ojców. Dzięki temu zyskaliby dwa miesiące na opiekę nad dzieckiem, zaś kobiety mogłyby dzięki temu skuteczniej realizować się zawodowo.
Nowa dyrektywa ma zwiększyć udział kobiet w rynku pracy, poszerzyć korzystanie przez mężczyzn z urlopów rodzinnych i elastycznej organizacji pracy oraz umożliwić pracownikom otrzymanie urlopu na opiekę nad krewnymi potrzebującymi wsparcia.
