Gdańsk jest kolebką elektroterapii. To właśnie tutaj, w dawnym szpitalu na Łąkowej w Gdańsku po raz pierwszy w Polsce wszczepiono stymulator serca. Niedawno obchodziliśmy 60. rocznicę tego wydarzenia.
Historyczny zabieg wszczepienia stymulatora serca miał miejsce 12 września 1963 roku. Operację wykonał profesor Zdzisław Kieturakis we współpracy z kardiologami: prof. Jakubem Pensonem, prof. Konstantym Leonowiczem i dr Wojciechem Kozłowskim z III Kliniki Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Gdańsku, z której wywodzi się II Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca UCK.
- Pierwszy stymulator serca na świecie wszczepiony został 12 października 1958 roku przez lekarzy ze Szwecji. Po 5 latach ta nowatorska metoda pojawia się w Polsce, a był to wtedy naprawdę poważny, skomplikowany zabieg, który wymagał torakotomii, czyli przecięcia mostka klatki piersiowej, odsłonięcia serca, bo elektrody stymulujące naszywano na osierdzie. Był to niewątpliwie krok milowy w rozwoju kardiologii. Warto podkreślić, że w Gdańsku wszystko się zaczęło. Warszawa wprowadziła stymulatory trzy lata później – opowiada prof. Ewa Lewicka ze wspomnianej Kliniki.
Aktualnie w miejscu, w którym wcześniej działał szpital na Łąkowej, znajduje się hotel. Co ciekawe, nazwa ulicy dla uczczenia wyjątkowych osiągnięć w medycynie została zmieniona na ul. prof. Zdzisława Kieturakisa. To właśnie w tej lokalizacji 23 listopada 2023 r. odbyła się 60. rocznica pierwszego wszczepienia stymulatora serca. Podczas uroczystości odbyło się otwarcie miejsca pamięci byłych kardiologów - na ścianach zawisły stare fotografie wybitnych lekarzy, m.in. przedstawiające dr. Wojciecha Kozłowskiego. Na wystawie prezentowane są stare rozruszniki serca i kardiowertery-defibrylatory (ICD), a także ciśnieniomierz i igła do nakłucia lędźwiowego słynnego profesora Mieczysława Gamskiego, byłego kierownika III Kliniki Chorób Wewnętrznych. Nie zabrakło oczywiście fotografii gościa honorowego - prof. Grażyny Świąteckiej, pierwszego i wieloletniego kierownika II Kliniki Chorób Serca powstałej w 1992 roku właśnie w szpitalu na Łąkowej, wywodzącej się ze wspomnianej III Kliniki Chorób Wewnętrznych. Pani profesor kilka dni później obchodziła swoje 90. urodziny, świętowano więc podwójnie.
- Z siedziby na Łąkowej wyszło wiele nowatorskich metod leczenia. Powstało tu też wiele wybitnych doktoratów, habilitacje, a koledzy, którzy tu właśnie zaszczepili się pasją kardiologii zostali szefami innych ważnych ośrodków w Polsce. To, co szczególnie ważne, dzięki profesor Grażynie Świąteckiej polska elektroterapia dostała wiatru w żagle! - podkreśla prof. Ewa Lewicka.
Pani Profesor została odznaczona Medalem Świętego Wojciecha (honorowym odznaczeniem Rady Miasta Gdańska) i Orderem Orła Białego, w latach 1992-98 była przewodniczącą Sekcji Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
- W czasie jej prezydentury wydarzyło się na tym polu wiele wartych wspomnienia wydarzeń. W lipcu 1995 roku w szpitalu na Łąkowej dokonano pierwszego w Polsce wszczepienia ICD z elektrodą przezżylną (prof. Andrzej Lubiński i dr Rajmund Wilczek). Metodę przerywania niebezpiecznych komorowych zaburzeń rytmu za pomocą ICD wprowadził Mieczysław Mirowski, który w 1946 r. był przez rok studentem gdańskiej Alma Mater - wspomina prof. dr hab. Alicja Dąbrowska-Kugacka z II Kliniki Kardiologii i Elektroterapii Serca UCK. - W tym zabytkowym szpitalu w 1999 roku pod kierunkiem prof. Grażyny Świąteckiej opracowano pierwsze w Polsce wytyczne dotyczące stymulacji serca.
Podczas ceremonii wyświetlono archiwalny film przedstawiający sposób wszczepiania rozruszników serca na początku lat 70.
- Obejrzeliśmy także stary rozrusznik serca o „stałej częstości rytmu komór” z lat 70. – obecnie pokazywany jest on studentom medycyny na zajęciach. Obudowa stymulatora jest nietypowa: przezroczysta, widać całą niesamowitą konstrukcję, wygląda jakby jej elementy były zatopione w bursztynie. Dzieło sztuki medycznej! – podkreśla prof. Dąbrowska-Kugacka.
Profesor Świątecka kierownikiem II Kliniki Chorób Serca pozostała do 2004 roku, kiedy przeszła na emeryturę. W tym roku przeniesiono również tę Klinikę i inne ze szpitala na Łąkowej do nowej lokalizacji przy ul. Dębinki 7. Dawna siedziba szpitala, wtedy funkcjonującego pod nazwą Państwowy Szpital Kliniczny nr 3, nadal budzi sentyment wśród dawnych pracowników. Tym bardziej cieszy fakt, że aktualni właściciele budynku zdecydowali się wyodrębnić miejsce, w którym możemy zapoznać się z historią tej lokalizacji.
